Forex Hukuku ve Mevzuatı

Türk vatandaşlarının yurtdışındaki finansal kuruluşlar aracılığıyla yatırım yapmasını yasaklayan açık bir kanun hükmü yoktur. SPK'nın Yatırım Hizmetleri Tebliği'nin 9. maddesi ve Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar incelendiğinde; Türkiye'de yerleşik kişilerin kendi inisiyatifleri ile yurtdışında hesap açması ve işlem yapması serbest bırakılmıştır.

Yasak olan durum, yurtdışındaki firmaların Türkiye'de izinsiz olarak pazarlama ve aracılık faaliyetinde bulunmasıdır; yatırımcının işlem yapması değildir.

SPK Mevzuatı Yatırım Hizmetleri Tebliği 9. Madde:

“Türkiye’de yerleşik kişilerin tamamen kendi inisiyatifleri doğrultusunda, yurt dışında yerleşik finansal kuruluşlardan aldıkları her türlü yatırım hizmet ve faaliyeti... bu Tebliğin kapsamı dışındadır.”

Kaynak: Mevzuat.gov.tr - Yatırım Hizmetleri Tebliği

Bu düzenlemeler ışığında, yurtdışı forex piyasalarında işlem yapmak yatırımcının kendi tercihine ve risk algısına bırakılmıştır.

SPK tarafından yatırımcılara gönderilen yazılar, genellikle izinsiz faaliyet gösteren firmaların ve bunlara aracılık eden yapıların tespiti amacıyla "bilgi toplama" niteliğindedir. Bu yazı, yatırımcıya ceza kesmek için değil, piyasa denetimi sağlamak için gönderilir.

Ancak, SPK tarafından talep edilen bilgi ve belgelere süresi içinde yanıt vermek yasal bir zorunluluktur. Sermaye Piyasası Kanunu'nun ilgili maddeleri (103/7, 111/1) uyarınca, devlet kurumlarının bilgi taleplerine yanıt vermemek veya yanlış bilgi vermek idari para cezası veya hapis cezası gibi yaptırımlara yol açabilir. Bu nedenle, gelen yazıya doğru ve eksiksiz beyanla yanıt verilmesi önemlidir.

Yatırımcılar arasında yayılan "ceza alma" korkusu, çoğunlukla merdiven altı firmaların manipülasyonundan kaynaklanmaktadır. Mevcut yasal düzenlemeler çerçevesinde, bireysel olarak yurtdışı forex firmalarında işlem yapan yatırımcılara yönelik doğrudan bir SPK cezası uygulaması söz konusu değildir. Cezai yaptırımlar, izinsiz sermaye piyasası faaliyeti yürüten (brokerlık yapan) kişi ve kurumlara yöneliktir.

Evet, Türkiye'de Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından lisanslanmış aracı kurumlar üzerinden yapılan forex işlemleri tamamen yasaldır. 2011 yılında yapılan düzenleme ile forex piyasası SPK denetimine alınmış ve yasal bir zemine oturtulmuştur.

2017 yılında yapılan düzenleme (Tebliğ) ile Türkiye'de yerleşik kişiler için kaldıraç oranı maksimum 1:10 olarak belirlenmiştir. Ayrıca, işlem yapabilmek için minimum başlangıç teminatı 50.000 TL (veya muadili döviz) olarak şart koşulmuştur.

Türkiye'deki lisanslı aracı kurumlardan elde edilen forex kazançları, stopaj yoluyla vergilendirilir. Yurtdışı kazançların beyan edilmesi ve vergilendirilmesi ise yatırımcının sorumluluğundadır ve Gelir Vergisi Kanunu hükümlerine tabidir.

SPK lisanslı aracı kurumların iflası durumunda, yatırımcıların zararlarını belirli bir limite kadar karşılamak amacıyla kurulmuş bir fondur. Sadece Türkiye'deki lisanslı kurumlarda hesabı olan yatırımcılar bu güvenceden yararlanabilir.